مقدمه
بادام کوهی و پسته کوهی هردو از جمله مغزهای بسیار پرخاصیت به شمار می آیند. که علارغم کاربردها و مصارف متعددی که دارند، اطلاعات و آگاهای عمومی درباره ویژگی ها و خواص آن ها محدود است. در این مقاله قصد داریم تا به توضیح کامل مغز بادام کوهی و پسته کوهی و همچنین ساختار و ویژگی های آن ها بپردازیم.
بادام (Almond)
درخت بادام ارتفاعی در حدود 8 متر دارد. برگ درخت بادام بیضی شکل، باریک و نوک تیز است. برگ درخت بادام سبز رنگ و گل های آن دارای رنگ صورتی است. به صورت کلی بادام 2 نوع دارد: 1- بادام شیرین (Sweet Almond) 2- بادام تلخ (Bitter Almond).
قشر خارجی میوه درخت بادام سبز رنگ و پوشیده از کرک است و در داخل آن بادام با پوست سخت قرار گرفته است. در ابتدای تشکیل میوه، پوشش خارجی سبز رنگ و پوشیده از کرک است. در این حالت میوه هنوز به طور کامل رشد نکرده است و به آن چغاله بادام (Amandon) می گویند.
پس از رسیدن بادام به تدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشک شده و پوست آن سفت می شود. همانگونه که پیش تر گفته شد مغز بادام در دو نوع تلخ و شیرین وجود دارد. مغز بادام شیرین طعم ملایم و خوشمزه ای دارد. درحالی که مغز بادام تلخ همانطور که از نامش پیداست تلخ مزه است. لذا به راحتی میتوان این دو مغز را از هم تشخیص داد. در ادامه این دو نوع بادام بیشتر توضیح داده شده است.
بیشتر بادام جهان در کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا پرورش می یابد. همچنین میتوان آن ها را در اسپانیا و ایتالیا نیز یافت. بادام مانند درختان گردوی آمریکایی روی درختان پرورش می یابد. بادام جزو سالم ترین انواع آجیل است. زیرا غنی از مواد مغذی است. یک مشت بادام حاوی حدود 6 گرم کربوهیدرات، 5/3 گرم فیبر، 6 گرم پروتئین است. تمام مغزهای خوراکی و دانه ها به دلیل مقدار چربی فراوانی که دارند، میتوانند کالری زیادی را به بدن فرد برسانند. علارغم دریافت حجم کالری زیاد، حذف این مغزها حتی برای رژیمی ها هم ممنوع است. این افراد میتوانند برای بهره بردن از خواص مغزها، مقدار محدودی از آن ها را در برنامه خود قرار دهند.
بادام تلخ
بادام تلخ دانه درختی به نام علمی P. dulcis variety amara است. بادام تلخ گرم و خشک است و بیشتر خواص درمانی دارد. بهترین شکل مصرف بادام تلخ به شکل روغن است. بادام تلخ حاوی سمی به نام اسیدهیدروسیانیک (Hydrocyanic acid) است که در بدن به سیانید تبدیل می شود. هیدروسیانیک موجود در بادام تلخ 40 برابر بیشتر از بادام شیرین است. لذا نباید در مصرف آن زیاده روی کرد. بادام تلخ فواید بی شماری دارد. اما استفاده از بادام تلخ برای بهره گیری از خواص آن باید در حدود یک عدد بادام تلخ در میان بادام های شیرین باشد.
بادام شیرین
بادام شیرین دانه درختی به نام علمی P. dulcis variety dulcis است. بادام شیرین گرم و تر است. بادام شیرین به طور گسترده در مناطق مساعد خاصی کشت می شود، هرچند در هر جایی که احتمال وقوع یخبندان در طول دوران گلدهی وجود دارد حصول این چنین محصولاتی نامشخص است. بادام شیرین نوعی آشنا و خوراکی است که به عنوان آجیل مصرف می شود و در آشپزی یا به عنوان منبع روغن بادام استفاده می شود.
بادام کوهی (اَلوک، پاسورک یا آخورک)
درخت وحشی بادام کوهی از جمله درختان بومی و قدیمی ایران است. مغز بادام کوهی حاصل میوه رسیده درخت بادام کوهی است. مغز بادام کوهی در انتهای مرحله خشک شدن میوه درخت بادام کوهی به دست می آید. بادام کوهی همانند بادام شیرین در ابتدا سبز و پوشیده از کرک است. اما به مرور زمان و همزمان با رسیدن میوه، این پوشش خارجی سبز رنگ خشک شده و پوست آن سخت میشود. در این مرحله رشد مغز بادام کوهی در داخل پوسته کامل شده و آماده مصرف است.
درخت بادام کوهی غالبا بسته به شرایط جوّی در انتهای فصل بهار و یا ابتدای تابستان به ثمر می رسد. مغز دانه بادام کوهی به طور طبیعی تلخ است. اما با روش های محلی و سنتی مغزدانه بادام کوهی را چندین بار در آب جوش می جوشانند. سپس با پاستوریزه کردن این دانه ها، مغز بادام کوهی را فرآوری، پاستوریزه کرده و تلخی آن را می گیرند (به اصطلاح شیرین میکنند).
بادام کوهی در مناطق مختلف ایران با نام های متعددی شناخته می شود که “اَلوک” و “آخورک” متداول ترین آن ها است. در آذربایجان و زنجان بادام کوهی به آق چالی/ قره چالی، در لرستان و بختیاری ارژن/ آرجن، در کردستان به تنگیس/ تنگیز، در فارس بخورک/ اخرک و در گویش محلی مردمان شهر میمند فارس نیز به الوک شهرت دارد.
ویژگی‌ها و خواص بادام کوهی
همانگونه که پیش تر گفته شد مغز بادام کوهی تلخ (فراوری نشده) را نمی توان به صورت خوراکی مورد مصرف قرار داد. این درحالی است که بادام کوهی شیرین شده کاملا جنبه خوراکی داشته و به شکل آجیل و تنقلات مصرف می گردد. مغز بادام کوهی چه در حالت تلخ و شیرین دارای خواص زیادی است. خواص مغز بادام کوهی به قرار زیر است:
خواص بادام تلخ
مصرف خوراکی بادام تلخ بسیار محدود است و بیشتر به شکل های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. اما همان مصرف اندک بادام تلخ نیز دارای خواصی به شرح زیر است:
- کاهش سردرد
- بهبود مشکلات تنفسی و ریه
- پاکسازی کبد
- بهبود کلیه درد
- از بین بردن سنگ کلیه
- رفع لکه های صورت
- درمان اگزما و… اشاره نمود.
خواص روغن بادام تلخ
بادام تلخ به دلیل مزه تلخی که دارد عموما به صورت خام کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین شکل استفاده بادام تلخ به صورت روغن است. روغن بادام تلخ نیز دارای خواص زیادی است. از جمله:
- رفع یبوست
- درمان عفونت گوش
- تسکین درد
- درمان اسپاسم عضلات
- پاکسازی بدن
- ضد سرطان
- خاصیت ضد میکروبی
- از بین برنده انگل روده
- درمان تب
- درمان شکنندگی و آسیب مو، درخشش مو
- تقویت و درمان ریزش مو
- درمان چین و چروک و خشکی پوست
- درمان خشکی و تقویت ناخن
- کاهش تیرگی دور چشم
خواص بادام شیرین
- بادام سرشار از انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است.
- بادام همچنین منبع خوبی از پروتئین، کلسیم، منیزیم و آهن است. لذا مصرف بادام سبب افزایش انرژی میشود.
- پایین آورنده كلسترول بد خون
- کاهش ابتلا به بیماری های قلبی
- تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از سرطان، جلوگیری از بروز آلزایمر و آب مروارید
- جلوگیری از تخریب سلول ها و DNA
- موثر در سلامت پروستات
- جلوگیری از گرفتگی عضلانی و ضعف ماهیچه‌ها
- بادام منبع منیزیم و پتاسیم است.
- کمک به كاهش وزن
- کاهش خستگی و برطرف کردن ضعف عمومی بدن
- مصرف بادام به دلیل دارا بودن مقادیر کافی کلسیم و فیبر، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش میدهد.
- اسید فولیک بادام، سبب کاهش سرطان دهانه رحم و تکامل رشد جنین می شود. لذا مصرف آن برای زنان باردار بسیار مفید است.
- التیام و جوان سازی پوست
- کاهش چین و چروک، درمان آکنه و جوش
- جلوگیری از ایجاد سنگ كیسه صفرا
- کاهش دهنده قند خون و مفید برای بیماران دیابتی
- تقویت عملکرد ریه
- بادام سرشار از کلسیم و فسفر بوده، بنابراین سبب حفظ سلامت و استحکام دندان ها و استخوان ها می گردد.
- پیشگیری از پوكی استخوان
- بادام غنی‌ترین منبع غیر حیوانی کلسیم است
- مغز بادام کوهی را بعد از شیرین شدن میتوان به عنوان تنقلات و آجیل مورد استفاده قرار داد.
- مغز بادام کوهی شیرین شده (فرآوری شده) حاوی مقادیر زیادی نشاسته، قند، فیبر، پروتئین، آب، انواع ویتامین‌های گروه B (B1 و B2 و B3) و همچنین انواع مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی است.
- نیمی از وزن دانه بادام کوهی را روغن و چربی با اسیدهای غیراشباع تشکیل داده است. لذا مصرف آن برای افراد چاق و کسانی که دارای امراض قلبی و عروقی هستند، مضر نمی باشد.
مصارف بادام کوهی
مغز بادام کوهی را به دو صورت شیرین شده (فرآوری شده) برای مصارف تنقلات و دیگری تلخ (فرآوری نشده) که بیشتر جنبه دارویی دارد میتوان مورد مصرف قرار داد. در ادامه به توضیح بیشتر این دو صورت پرداخته شده است.
مغز بادام کوهی شیرین شده (فرآوری شده)
مغز بادام کوهی شیرین شده از نظر طب سنتی و اسلامی، نسبتا معتدل است. مغز بادام کوهی شیرین شده دارای خواص متعددی همچون درمان زخم روده‌ها، مثانه و اسهال، تقویت‌کننده قوای جنسی، نرم کننده سینه و خلط آور و… است. همچنین این مغز شیرین شده بو داده مقوی معده و قبض کننده شکم است. دمنوش پوست (قهوه‌ای رنگ) مغز بادام کوهی، تسکین دهنده دردها و التیام بخش التهاب های مجاری تنفسی است. از طرف دیگر مغز بادام کوهی به دلیل دارا بودن کلسیم و منیزیم سبب جلوگیری از ریزش شده و بسیار مفید است.
از مغز بادام کوهی شیرین شده علاوه بر استفاده در تنقلات و آجیل های محلی، در تهیه غذاهای متنوع و خوشمزه محلی نیز استفاده می گردد.
مغز بادام کوهی تلخ (فرآوری نشده)
مغز بادام کوهی طبیعی و شیرین نشده و به همان صورت تلخ مزه هم دارای خواص فراوانی است. مغز بادام کوهی فرآوری نشده (تلخ) به 2 صورت خام و روغن در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به بررسی خواص و موارد استفاده هر کدام به صورت مجزا پرداخته شده است.
به صورت خام
بادام کوهی تلخ حاوی ۳ تا ۴ درصد آمیگدالین گلوکوزید است که در بدن به اسید پیروسیک یا همان سیانید هیدروژن تبدیل میشود. سیانید هیدروژن دارای عملکرد ضد سرطانی است. به این شکل که با نفوذ به درون سلول های سرطانی باعث متلاشی شدن و از بین رفتن این سلول ها می گردد. علارغم تمام خواصی که مصرف بادام کوهی به صورت خام دارد، نباید مصرف آن از حدود ۳ الی ۵ دانه در روز تجاوز کند. زیرا میوه بادام کوهی در حالت خام به دلیل داشتن ترکیبات خاصی همچون اسید هیدروسیانیک که در اکثر مغزهای تلخ دیده میشود، تلخ بوده و نمیتوان آن را مصرف کرد. هیدروسیانیک سمی بوده و مصرف آن خصوصا در دز های بالا ممکن است عوارضی مانند تهوع، اسپاسم، سردرد، درد شکمی و مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد.
میتوان بادام کوهی را در ترکیب با مواد دیگری نیز مورد مصرف قرار داد. برای مثال مصرف همزمان بادام کوهی تلخ با عسل، سبب تمیز و پاک شدن کبد و طحال می گردد. میتوان بادام کوهی را با نشاسته و نعناع برای رفع دردهای کلیوی مصرف نمود.
به صورت روغن
چون مغز بادام کوهی کوچک است بنابراین روغن کمی نیز از آن استخراج می شود. این نوع روغن از نظر اطبا سنتی و اسلامی خواص منحصر بفردی دارد. در ادامه برخی از خواص روغن بادام کوهی بیان شده است.
- ضدعفونی کننده
- برای استخراج روغن بادام آن را به صورت خمیر در آورده و با تحت فشار قرار دادن روغن آن را خارج می کنند. روغن مغز بادام کوهی از جمله روغن های بی ضرری است که به علت دارا بودن خواص نرم کنندگی و ضد التهاب مصارف زیادی در تهیه انواع پماد ها، کِرِم ها و محلول های روغنی دارویی و بهداشتی دارد.
- روغن بادام کوهی به دلیل دارا بودن ویتامین های E و A محفاظ سلامت پوست و همچنین برطرف کننده عوارض پوستی است.
- روغن مغز بادام کوهی از جمله روغن های طبیعی است. این روغن به راحتی جذب درونی ترین لایه های پوست شده و پوست را از هر گونه آلودگی و سایر مواد التهاب زا پاکیزه می کند. روغن حاصل شده از مغز بادام کوهی بهترین راه خلاص شدن از جوش های سر سیاه و آکنه های پوستی است. همین عامل سبب شده که روغن مغز بادام کوهی جزو بهترین پاک کننده های پوست به شمار آید.
- روغن مغز بادام کوهی همانند روغن بادام تلخ تاثیرات قابل توجهی بر روی کاهش دردهای مفاصل و مهره های کمر دارد.
- روغن بادام کوهی درمان طبیعی اگزما و خارش پوستی است.
ضماد مغز بادام کوهی
ضماد مغز بادام کوهی خمیری از مغز بادام کوهی است که جهت استعمال خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. ضماد بادام کوهی نیز در جای خود دارای خواصی است و در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از این خواص به شرح زیر است:
- ترکیب ضماد مغز بادام کوهی با سرکه برای تسکین سردرد، تقویت بینایی و همچنین بهبود زخم های کهنه بسیار موثر است.
- دانه سوزانده شده بادام کوهی برای درمان اگزما، تاول و حساسیت های پوستی موثر است.
- استفاده از خمیر مغز بادام کوهی در بهبود تنگی نفس، سرفه، ورم سینه و ریه به کار گرفته می شود.
- مصرف ترکیب بادام کوهی و شیر برای رفع لکه های پوستی، ضدعفونی پوست و به طور کلی جوان سازی پوست موثر است.
- کوبیده مغز بادام کوهی بر روی پوست دارای خاصیت ضد شوره و شپش است.
پسته
پسته (Pistachio) گیاهی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران کشت می‌شده است. جنگل‌های وحشی پسته در ناحیه شمال شرق ایران به ویژه مرز افغانستان و ترکمنستان وجود دارد و گمان می‌رود که درخت پسته حدود ۴–۳ هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت قرار گرفته‌است. پسته گیاهی بیابانی و مقاوم است و می‌تواند خاک‌های با شوری بالا و دماهای بین -۱۰ درجه در زمستان و +۴۸ درجه سانتی گراد در تابستان را تحمل کند. درخت پسته برای ثمر دهی نیاز به تابستان‌های گرم و خشک و خاک با زهکشی بالا دارد و در مناطق مرطوب یا سردسیر عموما ثمر دهی و رشد خوبی ندارد. در ایران استان کرمان و در راس آن شهرستان رفسنجان، مرکز اصلی تولید پسته به حساب می‌آید. پسته همچنین در غرب ایالات متحده در ایالت های کالیفرنیا، آریزونا و نیومکزیکو نیز کاشته می شود.
پسته نوعی آجیل سبز رنگ است که عموما با پوست آن فروخته و به مصرف میرسد. پسته به 2 صورت خام و شسته شده مصرف می شود. بسیاری از افراد ترجیح می دهند قبل از مصرف، پسته را بو داده و نمک به آن اضافه کنند. پسته از جمله مغزهای خوشمزه و رایج در میان مردم به شمار می آید. در ایران پسته دارای گونه های متعددی است که در ادامه توضیح داده شده است:
گونه های پسته موجود در ایران
در دنیا از جنس درخت پسته گونه های متعددی نام برده شده است. در ایران 3 زیر گونه به شرح زیر وجود دارد:
1) گونه P.Vera (پسته خوراکی)
پسته خوراکی بصورت درختانی کوچک در برخی استان ها از جمله سمنان، کرمان و خراسان کشت می شود. همچنین این گونه بصورت خودرو در استان های خراسان و مازندران رشد می یابد. گونه P. Vera درختی دوپایه با برگ های متناوب، بی کرک، مرکب از 2 یا 3 زوج برگچه نوک تیز با یک برگچه انتهایی است.
میوه گونه پسته خوراکی شفت، تقریباً خشک و بصورت تخم مرغی است. مغز آن دارای طعم مطبوع و ملایمی بوده و پوشیده از یک لایه خیلی نازک به رنگ قرمز است. مغز این گونه علاوه بر دارا بودن مواد غذایی فراوان، در صنعت داروسازی نیز در گذشته در تهیه امولسیون به مصرف می رسیده که در فرمول Looch Vert بکار می رود و در استعمال خارجی می تواند به مصارفی شبیه روغن بادام شیرین برسد.
2) گونه P. khinjuk (خنجک یا کلخنگ)
کلخونگ با نام علمی PISTACIA KHINJUK (در انگلیسیLentisque Bombay)، یک نوع درخت از تیره بنه و شبیه به بَن می باشد. میوه این گونه دارای شباهت های زیادی به بنه اما کوچک و ریزتر از آن، با پوسته ای نرم است. درخت کلخونگ یا Pistacia khinjuk گونه ای از گیاهان خانواده آناکاردیسیا (Anacardiaceae) بومی مصر، غرب آسیا و مناطقی از هیمالیا است. نام این گونه (khinjuk) از نام گیاه خنجک در افغانستان گرفته شده است.
درخت خنجک یا کلخنگ دارای برگچه هایی به نسبت بزرگتر از برگچه های درخت بنه است. میوه کلخنگ به شکل تخم مرغی بسیار کوچک به طول mm5 است که بصورت نارس جمع آوری شده و با پوست به صورت خوراکی مصرف می گردد. از این گونه در ایران برای پیوند پسته معمولی بعنوان پایه استفاده می شود. درخت خنجک در مناطق جنوب، جنوب شرقی، غرب، مرکز و شرق ایران می روید.
گونه دیگر پسته در ایران P. Atlantica است که به بنه یا پسته کوهی شهرت دارد. که در ادامه این گونه توضیح داده شده است.
3) گونه P. Atlantica (پسته کوهی)
پسته کوهی سومین گونه پسته در ایران یعنی گونه با نام P. Atlantica (بنه یا چاتلانفوش) است. درخت بنه یا پسته کوهی (پسته وحشی) با نام علمی Pistacia Atlantica، معمولاً در مناطق کوهستانی رشته کوه های زاگرس و به صورت کاملا خودرو می روید. درخت بنه یکی از باارزش ترین گونه های گیاهی است که از دیرباز بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
درخت بنه درختی است شبیه درخت پسته معمولی، ارتفاع آن گاهاً به حدود 7 متر می رسد. این گونه دارای برگ هایی مرکب از 9 تا 11 برگچه است. این درختان گل هایی مجتمع به صورت خوشه دارند که قرمز رنگ است و در رنگرزی به کار گرفته میشود. میوه این درخت سفت و قرمز رنگ بوده و پس از رسیدن به رنگ قهوه ای درمی آید. که برای تهیه ترشی مورد استفاده قرار میگیرد. فصل گل دهی این گونه گیاهی اوائل بهار است.
قسمت های مختلف درخت پسته کوهی مانند پوست، برگ، میوه نارس و مغز دانه رسیده آن را میتوان برای مصارف متعدد خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار داد. علاوه بر این از درخت بنه یا پسته کوهی (وحشی) به حالت طبیعی یا بر اثر ایجاد شکاف صمغ خاص و مرغوبی ترشح میشود که به سقز شهرت دارد. به همین دلیل گاهی این درخت را با نام درخت سقز نیز میشناسند. شیره شناخته شده سقز دارای خواص بیشماری است و به دلیل کاربردهای متعدد آن در زمینه های مختلف دارویی، درمانی، صنعتی و غذایی (رایج ترین کاربرد آن در تهیه آدامس طبیعی می باشد) میتوان آن را مورد استفاده قرار داد.
درخت بنه فقط بصورت وحشی و خودرو رویش دارد. چرا که نهال درخت بنه را بر خلاف گونه های گیاهی دیگر نمی توان در گلخانه رویاند. دلیل این امر هم سفتی و سختی پوسته دانه درخت بنه است. که باید چندین سال در طبیعت بماند و این پوسته سخت در بین سنگ ها ساییده و شکننده شده و در سرمای زمستان و فصل یخبندان این پوسته ترک خورده تا باعث شود در فصل بهار این دانه شروع به سبز شدن و جوانه زدن نماید.
مغز پسته کوهی (بنه)
مغز بنه همان میوه درخت بنه (پسته کوهی) است. پسته کوهی با نام (نام علمی: Pistacia terebinthus) از جمله دانه های مغذی و سرشار از خاصیت به شمار می آید و به همین دلیل است که بنه به مروارید سبز شهرت دارد. دانه بنه یا پسته وحشی (میوه درخت بنه) در دو نوع “نرمه” و “زبره، سفته یا کِلَه” یافت می شود. بنه (از نوع زبره) با نام علمی Pistacia mutica و پسته وحشی (از نوع نرمه) با نام علمی Pistacia khinjuk می باشد که به آن کلخونگ میگویند. کلخونگ کمی کوچک تر از بنه (زبره) است. وقتی صحبت از مغز بنه میشود منظور همان بنه (از نوع زبره) است که تقریبا نمیتوان پوسته آن را به راحتی شکست و خورد. در مقاله تفاوت کلخونگ و بنه به طور کامل به تفاوت این دو دانه پرداخته شده است.
مغز بنه (مغز پسته کوهی) به دلیل شرایط رشد خاص و اینکه درخت بنه در طبیعت بکر و دست نخورده و به دور از هرگونه مواد شیمایی به صورت خودرو رشد میکند، دارای خواص بسیار با ارزش تری نسبت به پسته است. مغز میوه درخت بنه یک دانه روغنی و ارگانیک است. که علاوه بر استفاده به شکل آجیل و تنقلات، به عنوان طعم دهنده در تهیه غذاهای سنتی متعدد هم بسیار مورد مصرف قرار میگیرد. مغز بنه را میتوان به 2 صورت روغنی و خوراکی مورد مصرف قرار داد و در حالت خوراکی و غیرخوراکی دارای خواص بسیاری است.
ویژگی‌ها و خواص پسته کوهی
مغز بنه علاوه بر طعم خاص و منحصر به فردی که دارد دارای خواص ارزشمند زیادی است. از جمله خواص مغز بنه میتوان به تاثیر آن بر روی سیستم گوارشی، عصبی و همچنین تعدیل سیستم مزاج اشاره نمود.
تاثیر مغز بنه بر روی سیستم گوارشی
- مغز بنه باعث تقویت دستگاه گوارشی شده و سیستم گوارش را در برابر بیماری های گوارشی مقاوم می کند. به طوری که اطبا سنتی مصرف این دانه را از دیر باز توصیه کرده اند.
- مغز بنه (مغز پسته کوهی)، سبب پاکسازی کبد و لذا افزایش کارآیی کبد میگردد. مصرف مغز بنه در درمان اکثر اختلالات و نارسایی های کبدی، به عنوان دارویی موثر تجویز میشود.
ثاثیر مغز بنه بر سیستم عصبی
- مغز بنه در تقویت اعصاب موثر است.
- مغز بنه در افزایش قدرت حافظه موثر می باشد به طوری که به افراد کهنسال برای جلوگیری از بروز آلزایمر پیشنهاد میگردد که از مغز بنه استفاده مدام نمایند.
تاثیر مغز بنه بر تعدیل مزاج
- پسته کوهی به علت داشتن طبع گرم، در طب سنتی به عنوان ماده ای برای متعادل کردن طبع بدن و رفع سردی مزاج به کار برده میشود.
- مصرف بنه به دلیل طبع گرم آن باعث تقویت قوای جنسی شده و برای زنان در رفع عقب افتادگی های عادات ماهیانه موثر است.
همچنین مغز بنه دارای خواص دیگری به شرح زیر است:
- مغز بنه در درمان کم خونی موثر است.
- مصرف خوراکی مغز بنه به دلیل اینکه سرشار از ویتامین E است اثر انتی اکسیدانی بالایی داشته و همانند یک آنتی بیوتیک پر قدرت باکتری های مضر بدن را از بین برده و به سلامت بدن کمک می نماید.
- مصرف خوراکی مغز بنه، بدن را ایمن کرده و مقاومت آن را در برابر بیماری های عفونی و میکروبی بالا خواهد برد.
- جهت جلوگیری از ریزش مو و تقویت پیاز و ساقه مو، میتوان روغن پسته کوهی و سرکه را همراه با برگ آسیاب شده آن ترکیب کرده و بر روی موها مالش دهید.
- مصرف مغز بنه در زنان باردار باعث تقویت عمومی بدن میگردد زیرا پسته کوهی دارای تمامی اسیدهای آمینه، تمام املاح معدنی مورد نیاز بدن (شامل ید، آهن، روی، منگنز، پتاسیم، …) است و باعث پاکسازی رگ ها میشود.
- مغز پسته کوهی برای جلوگیری از ضعف قوای بدن مناسب است.
- مصرف مغز بنه در درمان نرمی استخوان بسیار مفید است.
- مصرف پسته کوهی در رفع خشکی و ترک خوردگی لب، تقویت بینایی در شب و همچنین جلوگیری از شب کوری مورد استفاده قرار میگیرد.
مصارف پسته کوهی
از مغز بنه یا پسته کوهی در زمینه های متعددی استفاده می شود. یکی از رایج ترین استفاده های دانه بنه، در تهیه غذاهای متعدد است. دانه بنه به دلیل عطر و طعم خاصی که دارد سبب لذیذ شدن غذا شده و همچنین سرشار از خاصیت است.
دانه بنه را هم به صورت رسیده و هم به شکل نرسیده (کال-خام) میتوان مصرف کرد. دانه بنه در حالت نرسیده، سبز رنگ و ترش مزه بوده که این طعم ترش باعث محبوبیت آن برای استفاده های متعدد غذایی به شکل طعم دهنده گردیده است. بنه نرسیده را میتوان در برابر نور خورشید قرار داده و کاملا خشک نموند. برای هر بار مصرف میتوانید دانه بنه را به دو شکل آسیاب شده و یا سالم مورد مصرف قرار دهید. بنه را هم به صورت خام و نرسیده و هم در حالت رسیده می توان در تهیه غذاهای متفاوتی همچون ته چین، انواع خورشت ها، مرغ، آش، پلو و …. مصرف کرد.
یکی دیگر از مهمترین کاربردهای دانه بنه سبز (بنه نرسیده)، استفاده آن در تهیه ترشی خوشمزه و پرطرفدار بنه است.
زیرگونه های پسته کوهی
پسته کوهی (پسته وحشی) دارای 3 زیر گونه به شرح زیر است:
1) زیرگونه p. atlantica supsp. Cabolica
ویژگی اصلی این زیر گونه برگچه های نیزه ای است که در انتها باریک شده و طول آن ها 4-3 برابر عرض آن ها است. برگچه های این گونه بیضی تخم مرغ شکلی درازی است. این زیرگونه بیشتر در نواحی مرکز و جنوب شرقی کشور رشد می یابد و بندرت در نواحی کردستان دیده می شود. این زیرگونه تقریباً پراکنده ترین و مشهورترین زیر گونه پسته وحشی موجود در کشور است.
2) زیر گونه p. atlantica supsp. Kurdica
ویژگی اصلی این زیر گونه برگچه های چرمی و گوشتی است که دارای قاعده ای پهن، انتهائی باریک و حاشیه ای راست است. ابعاد این گونه 3/5×8 و ابعاد میوه آن 10-8×8-5 میلیمتر است. این زیر گونه بیشتر در نواحی شمال شرقی، غرب و مرکز ایران یافت شده و در جنگل های استان کردستان نیز به وفور وجود دارد.
3) زیر گونه p. atlantica subsp mutica
این زیر گونه مهمترین زیرگونه بنه است. دارای برگ هایی چرمی و کوچک با ابعاد 2-1/5×4 سانتی متر و حاشیه محدبی است. میوه این گونه کوچک است ( حدود 7 میلی متر ). این زیر گونه مشهورترین نوع بنه در ایران است که تقریباً در تمامی نقاط کشور یافت می شود.
مطالب مرتبط
- تفاوت بنه و کلخونگ
- انواع مغزهای خوراکی و خواص آن
- شناخت میوه درخت بنه
- معرفی انواع پسته
- انواع تنقلات ایرانی
منابع:
چه مطلب جالبی خیلی عالی بوود
خیلی ممنون از لطف شما