مقدمه
آدامس به عنوان یک جویدنی سرگرم کننده طرفداران زیادی دارد. در گذشته ها جویدنی های مختلفی مورد استفاده بود. برخی گذشتگان صمغ به دست آمده از پوست درختان را می جویده‌‌اند. برخی دیگر نیز، از یونانیان باستان گرفته تا سرخ پوستان آمریکا، مواد مشابه با آدامس استفاده می کرده اند. که این مواد از رزین‌ها و سایر پس‌مانده‌های درختان، علف‌ها و سایر گیاهان ساخته شده بود. پارافین هم یک پایه آدامس رایج دیگر بود، گرچه نمی توان آن را تا زمانی که در دهان گرم و مرطوب شود، جوید.
برخلاف گذشته، امروزه آدامس ها را در شکل ها و طعم های مختلفی می توان یافت. سابقه آدامس‌های امروزی به دهه 1860 میلادی برمی گردد، هنگامی که ماده‌ای به نام چیکل (chicle) تولید شد. چیکل در اصل به عنوان یک ماده لاستیکی از مکزیک وارد شده بود. که از یک درخت همیشه سبز گرمسیری به نام Manilkara chicle استخراج شده بود. به همان طریق که لاتکس از درخت کائوچو گرفته می شود. صمغ چیکل به خاطر نرمی آن و رایحه طولانی مد‌ت تر، به تدریج نسبت به سایر رزین‌ها در تهیه آدامس‌ها رواج بیشتری پیدا کرد. تا آن زمان همچنان پایه آدامس بیشتر طبیعی بود.
پایه آدامس چیست؟
شاید برای شما مطرح باشد که گام بیس چیست؟ درواقع اصلی ترین و بیشترین جزء آدامس را فارغ از هر نوع شکل و طعمی که داشته باشد، پایه آدامس (Gum Base) تشکیل میدهد. که به آن گام بیس یا منشأ آدامس یا پایه صمغ نیز گفته می شود. گام بیس می تواند طبیعی و یا مصنوعی باشد:
پایه آدامس طبیعی
- پایه آدامس در حالت طبیعی همان شیره یا صمغ گیاهی تهیه شده از درختان خاص مانند درخت بنه (سقز طبیعی) است. این پایه آدامس معمولاً خواص پزشکی قابل توجهی دارد.
پایه آدامس صنعتی
- گام بیس مصنوعی یک پایه آدامس صنعتی شیمیایی است. که نسبت به پایه طبیعی بسیار ارزان تر و در دسترس تر است. اما مزایا و خاصیت های پایه طبیعی را به هیچ عنوان ندارد.
در حال حاضر، انواع مختلفی پایه آدامس مصنوعی وجود دارد. و اغلب آدامس‌های تولیدی در دنیا از پایه‌های صناعی ساخته می شوند. چرا که به لحاظ اقتصادی به صرفه تر و تولید آنها در مقیاس بالا سهل تر است. در ادامه به توضیح بیشتر در ارتباط با این موارد پرداخته شده است.
ترکیبات پایه آدامس
گام بیس یک ماده غیر مغذی و قابل هضم است. که برای حمل شیرین کننده ها، طعم دهنده ها و هر ماده دیگری در تهیه آدامس و انواع مختلف آدامس های حبابی استفاده می شود. گام بیس همان بافت اولیه آدامس (پایه آدامس) می باشد. که کلیه خواص اساسی و ساختاری آدامس (خاصیت جویدن آدامس) را فراهم میکند.
ترکیب واقعی پایه آدامس معمولاً یک راز تجاری است که به راحتی ارائه نمی شود. اما سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) 46 ماده شیمیایی مختلف را در طبقه بندی” گام بیس” قرار داده است. که این ترکیبات در دسته های زیر گروه بندی می شوند.
1- شبکه های طبیعی لخته یا غلیظ با منشا گیاهی
این گروه دلمه های شیری غلیظ با منشأ گیاهی نیز نامیده می شود. که شامل بسیاری از رزین ها مانند chicle است (که در گذشته به طور سنتی به عنوان آدامس جویده می شده است). همچنین شامل موم های طبیعی مانند موم و لاتکس (لاستیک طبیعی) است.
2- شبکه های مصنوعی لخته یا غلیظ
این گروه با عنوان دلمه های شیری غلیظ مصنوعی نیز شناخته می شود. که شامل پلیمرهای مشتق شده از نفت مانند پارافین و واکس های نفتی، همچنین پلیمرهایی مانند بوتادین استایرن، استات وینیل و پلی اتیلن است. و برای به حداکثر رساندن قابلیت کشش و استفاده از سایر اجزای پایه آدامس، مانند طعم دهنده ها و شیرین کننده ها در ترکیبات شیمیایی آدامس استفاده می شود.
3- مواد پلاستیکی یا نرم کننده ها
نرم کننده ها به طور کلی به امولسیون سازی اجزای شیمیایی مختلف که به یکدیگر متصل نیستند کمک می کنند. آن ها غالبا مولکول هایی با اندازه متوسط و استرهایی از رزین های درختی و کلوفن (گل محمدی) هستند.
4- رزین های ترپن
این زیرمجموعه با مواد موجود در دو دسته اول تفاوت اساسی ندارد. چراکه رزین های ترپن ماده خاصی است که هم به صورت طبیعی و هم به صورت مصنوعی قابل تولید است.
5- آنتی اکسیدان ها
متداول ترین نوع آنتی اکسیدان BHT است. عملکرد BHT به این صورت است که با مهار رادیکال های آزاد (این رادیکال ها باعث خراب شدن غذا میشوند) و جداسازی آن ها در پشت گروه های سوم بوتیل که از استریکی (واکنش استریفیکاسیون) شدن ممانعت میکند، انجام می دهد. آنتی اکسیدان ها از اکسیداسیون محافظت می کنند و باعث افزایش ماندگاری می گردد.
پایه آدامس در آدامس حبابی
گام بیس (پایه آدامس) در انواع مختلف آدامس با گام بیس در آدامس های حبابی متفاوت است. گام بیس در آدامس حبابی باید با قابلیت دمیدن حباب فرموله شود. لذا حاوی سطح بالاتری از الاستومرها یا پلیمرهای با وزن مولکولی بالاتر است. گام بیس در آدامس های غیر اسیدی از کربنات کلسیم به عنوان پرکننده استفاده می کند، درحالی که پایه آدامس در آدامس های با طعم اسیدی از تالک به عنوان پرکننده استفاده می کند، زیرا اسیدها می توانند با کربنات کلسیم واکنش داده و گاز دی اکسیدکربن تولید کنند، که این امر مطلوب نیست.
آدامس های حبابی معمولاً حاوی 15-20% گام بیس هستند، در حالی که این سهم در سایر آدامس ها 20-25٪ و در آدامس بدون قند شامل 25-30٪ گام بیس است.
تولید کنندگان بزرگ آدامس معمولاً گام بیس مورد نیار خود را در داخل تولید می کنند درحالی که تولیدکنندگان کوچک این صنعت معمولاً گام بیس را از تأمین کنندگان شخص ثالث خریداری می کنند.
دسته بندی دیگر پایه آدامس
روش دیگر برای دسته بندی اجزای مختلف پایه آدامس، کاربرد آن ها در پایه است. در این روش اجزای مختلف پایه آدامس به این شکل دسته بندی می گردند:
1) الاستومرها
الاستومر خاصیت ارتجاعی بافت را ایجاد میکند و میتواند لاتکس طبیعی باشد. (به عنوان مثال کوما، ماکروکارپا، سوروا یا کاسپالچه، ازگیل ژاپنی، نایسپرو(لوکوات)، تونز، جلوتونگ، یا چیکل که هنوز هم به صورت تجاری تولید می شود). یا لاستیک های مصنوعی (به عنوان مثال لاستیک استایرن بوتادین، لاستیک بوتیل، پلی ایزوبوتیلن).
2) رزین ها
رزین ها یک استحکام منسجم ایجاد می کنند و اغلب استرهای گلیسرول صمغ، رزین های ترپن و / یا پلی وینیل استات هستند.
3) موم ها
موم ها به عنوان مواد نرم کننده عمل میکنند و معمولاً پارافین یا موم ریز بلور هستند.
4) چربی ها
چربی ها به عنوان نرم کننده عمل میکنند و عمدتا از روغن های گیاهی هیدروژنه گرفته میشوند.
5) امولسیون کننده ها
این مواد به آبرسانی کمک می کنند. متداول ترین نوع آن ها لسیتین یا گلیسرول مونوسترات است.
6) پرکننده ها در پایه آدامس
پرکننده ها به بافت منتقل می شوند و بیشترین استفاده از آن ها کربنات کلسیم یا تالک است.
پایه های قدیمی آدامس بر اساس الاستومرهای طبیعی مانند لاتکس، صمغ های گیاهی مانند لپه، صمغ صنوبر و صمغ درخت بنه (شیره سقز) یا به طور متفاوتی بر روی موم ها (موم پارافین و موم) بنا شده بود. اما امروزه استفاده از لاستیک های مصنوعی در ساخت آدامس ها ترجیح داده میشوند.
منابع
مطالب مرتبط
لطفا با درج دیدگاه خود در ارتباط با این مطلب به ارتقای آن کمک نمایید.
گام بیس تو ایران تولید میشه؟
سلام. متاسفانه می توان گفت که در ایران پایه آدامس باکیفیت تقریبا تولید نمی شود و آدامس های باکیفیت از گام بیس وارداتی استفاده می کنند. البته یک شرکت در ایران به این موضوع مبادرت دارد.